1509 HOGEWOERD LEIDEN

VERBOUWING WOONHUIS

DE OPGAVE

Het pand bestaat nu uit vier afzonderlijke delen. Het atelier op de begane grond is bereikbaar vanaf de Hogewoerd en via een achteringang vanaf de Nieuwebrugsteeg. De woning op de eerste en tweede verdieping is bereikbaar vanuit het atelier. Dan is er nog een ruimte boven de achteringang aan de Nieuwebrugsteeg, die dienst doet als schuur. En als laatste het dakterras op de eerste verdieping, boven het atelier. De onderdelen vormen samen een ruim pand. Er is geen achterstallig onderhoud, maar het is wel een pand waar tijdens eerdere verbouwingen net de verkeerde keuzes zijn gemaakt. Daarnaast zijn de installaties niet overal geweldig.

De vraag was veelomvattend. Maak van het pand een geheel, zorg dat er een onafhankelijk te verhuren ruimte komt, zorg voor een logeerappartement voor de ouders in het huis en zorg ervoor dat we het dakterras kunnen ervaren vanuit de woonkamer. En oja. Koken is thuis een van de belangrijkste onderdelen, dus centraal in het huis graag.

Het ontwerp is gericht op de kwaliteiten van het bestaande. Tot in de detaillering is geprobeerd het maximaal haalbare uit het bestaande te halen met een ranke en fijne detaillering, passend bij de stijl van het geheel. Daarnaast denken we dat we een geweldige nieuwe structuur voor het pand hebben bedacht die duurzaam is, de gevel aan de Hogewoerd ongemoeid laat en het meeste haalt uit de bijzondere vorm van het pand.

DE PATIO

Om het pand een geheel te maken zijn we begonnen met de idee om een patio te introduceren. Een patio zorgt ervoor dat er op de begane grond daglicht valt zodat deze daadwerkelijk gebruikt kan worden en kan voelen als een [1] huis. Daarnaast verschaft de patio genoeg kwaliteit op de begane grond om de entree van het woondeel te verplaatsen naar de Nieuwebrugsteegzijde. Zo kan het deel aan de Hogewoerdzijde onafhankelijk gebruikt worden. Dit is een logische tweedeling. De begane grond aan de Hogewoerd is namelijk niet direct zeer geschikt als leefruimte, maar juist wel zeer geschikt als atelier / winkel / kantoor. Bijkomend voordeel is meer leven in de steeg.

Het introduceren van de patio gaf ons tegelijk een ontwerpmiddel om een aantal problemen te organiseren. Met de exacte plaatsing van de patio kunnen we een deel van het dakterras meer prive maken. Of omgekeerd, zorgt de patio ervoor dat de buren minder last hebben van het dakterras op een bepaalde plaats. De patio markeert impliciet waar precies de buurpanden zich bevinden, ze maakt het bouwblok inzichtelijk. Daarnaast positioneert ze de exacte positie van de huidige / oorspronkelijke uitbouw. Het huidige hoekpunt wordt ook het nieuwe hoekpunt. De breedte van de patio zorgt voor voldoende daglicht beneden, de resterende ruimte naast de patio voelt breder dan een gang.

DE UITBOUW

De tweede stap was het positioneren van de uitbouw op de eerste verdieping. Nu is de uitbouw gelegen tot aan de achtergevel van de buren. Er is ervoor gekozen de uitbouw naar achteren te laten beginnen [ondieper te maken]. Zo kunnen de panden beter afgelezen worden binnen het bouwblok en zo kan meer glas worden gemaakt zonder dat er inkijk in de woning is. Daarnaast is de vloer van de uitbouw op het nivo van het dakterras geplaatst om vanuit de woonkamer meer zicht te hebben. Je kijkt als het ware over de vloer van de nieuwe uitbouw heen. De  verlaging, samen met de balk in het plafond en de penanten aan de zijzijde zorgen ervoor dat er een duidelijk waarneembare grens is die de oorspronkelijke achtergevel markeert. Dat kan niet door de bestaande metselwerkpenant in het midden te laten staan, deze is te zwak.

DE ROUTING

De derde grote stap in het plan was het indelen in functies en organiseren van de routing. In basis is er vanuit gegaan zoveel mogelijk verkeersruimte te mijden. De routing de woning in is er een van een opeenvolging van grotere en kleinere ruimtes met divers gebruik in plaats van gangen en hallen. De trap in het woonhuis van de eerste naar de tweede wordt omgedraaid, de trap van de begane grond naar de eerste wordt weggehaald en een nieuwe wordt geplaatst in het verlengde van de bestaande zodat van de begane grond naar de tweede een lange zichtlijn over de twee trappen ontstaat. Het logeer-appartement voor de ouders wordt geplaatst boven de entree aan de Nieuwebrugsteeg om het gevoel van onafhankelijkheid te waarborgen.

In zekere zin kent de woning haar eigen territoriale spanningsreeks. De sequentie van ruimtes is steeds intiemer naar mate je de woning verder in komt. Van entreehal in de steeg naar het logeer-appartement of de meervoudige te gebruiken ruimte rondom de patio [sport en werk], naar de woonkamer, naar de slaapkamer. Elke sequentie kent zijn eigen overgang die afgesloten is of visueel begrensd.

DE MATERIALISATIE

De laatste grote stap was het maken van de gevels en de materialisatie. Er is gekozen om de twee verheelde panden aan de steeg en de Hogewoerd anders te maken, maar toch familie. De steegzijde krijgt hardhouten kozijnen [binnen bestaande opening] en twee dakkapellen die zich voegen naar de bestaande gevelopeningen. Deze worden doorgewerkt naar de oorspronkelijke achtergevel van de steegzijde en de dakkapel een verdieping erboven. De dakkapel aan de steegzijde is gesloten, maar vormt een geheel  met de nieuwe pui eronder. Het dichte zinken doosje staat op de doorlopende gootlijn zodat het geheel van de dakvlakken met de buren niet verstoord wordt, maar zo toch haar eigen taal vormt.

De achtergevel aan de Hogewoerdzijde en de patio [en de interieurpui] worden als een geheel behandeld. Ook al is de vorm anders, hoogtematen worden overgenomen en in een rechte lijn op de plattegrond vormgegegeven zodat ook hierin de structuur en de consquentheid van het ontwerp weerklinkt. Het materiaal is staal.

DE DAKKAPEL

Voor de dakkapel aan de voorzijde is door Erfgoed Leiden aangegeven dat ze graag de dakkapel zoals hij ooit was nagebouwd zien worden. We hebben ervoor gekozen dat niet te doen en een aanvraag te doen voor een meer passende dakkapel maar wel met de architectuur van vandaag. De verhouding van de huidige dakkapel is inderdaad verre van elegant. Ons uitgangspunt is dan ook om de dakkapel weer iets hoger en verticaler te doen lijken. De verhouding verwijst in de nieuwe situatie naar het schuifraam op de eerste verdieping in vorm en maat. De zijwangen en het dak worden weer met zink bekleedt.